2024-01-26

0134 La Franca estas tre efika lingvo

Kvankam ĝi estas mia denaska lingvo, mi neniam ŝatis la Francan. Mi vidas ĝin kiel amason da malregulaĵoj, kiuj estas konservataj nur por krei formon de elitismo inter homoj kiuj kapablas respekti la arbitrajn regulojn (kaj volas respekti ilin) kaj la aliaj. Mi ĉefe vidis ĝin kiel ilon por socia diskriminacio.

Sed se oni konsideru nur la Francan kiel parolatan lingvon, ignorante ĝian aĉan skriban formon, kaj ignorante la korektemon kaj la kastismo de multe de ĝiaj parolantoj, ĝi estas tute respektinda lingvo. Ĝi ne estas aparte malfacila aŭ facila, kaj ne aparte bela kaj malbela kompare al la aliaj eŭropaj lingvoj.

Sed en la kelkaj lastaj jaroj, mi ekŝatis la Francan. Ĉar mi rimarkis ke ĝi estas tre efika lingvo.

Per "efika" mi volas diri ke per la Franca, oni povas esprimi multe per malmulte da silaboj. La lingvo estas aparte taŭga por homoj kiuj volas esprimi multe da aferoj rapide, aŭ kiuj ne havas multe da pacienco.

Homoj kiuj studis nur per Duolingo ne scias tion: kiam oni parolas la Francan, oni povas forlasi la vokalon de multaj etaj vortoj, kaj prononci la restantan konsonanto kun la sekva silabo. Tio temas pri vortoj kiel "mi" (je), "min" (me), "vi" (tu), "de" (de) ktp.

Kelkaj ekzemploj de frazo por montri kion konciza la Franca estas:

EO: Mi vokos vin morgaŭ (6 silaboj)
NL: Ik bel je morgen (5 silaboj)
EN: I (will) call you tomorrow (7 aŭ 6 silaboj)
FR: Je t'appelle demain (5 silaboj (Ĵə-ta-pèl-də-mĩ) aŭ 4 silaboj (Ĵta-pèl-də-mĩ))

EO: Kion vi faras? (5 silaboj)
NL: Wat doe je? (3 silaboj)
EN: What do you do? (4 silaboj)
FR: Tu fais quoi? (3 silaboj (Tü-fè-kwa) aŭ 2 silaboj (Tfè-kwa))

Averaĝe, je nombro de vokaloj en frazoj, la ordo estas tiel: FR (plej konciza) < EN < NL < EO (malplej konciza).

Mi preskaŭ certas, ke kompare al ĉiuj aliaj latinidaj kaj ĝermanaj lingvoj kiuj estas multe parolataj, la Franca havas la plej mallongajn vortojn je nombro de silaboj. Nur la Angla kapablas konkurenci je la longeco de vortoj, sed mankas al la Angla la supre-menciita kapablo.

Esperanto tiurilate estas relative malefika lingvo. Oni devas kompensi tion per paroli pli rapide por komuniki sen enuigi la aŭskultanton. Bonŝance la gramatiko de Esperanto permesas parte kompensi tiun problemon per kreema uzo de finaĵoj. La finaĵo -e ekzemple ofte permesas anstataŭigi prepozicion aŭ longan liston de vortoj.

Mi pensas ke la Franca havas ankaŭ alian avantaĝon kompare al multaj lingvoj: ĉiuj silaboj havas la saman longecon, kaj la longeco de vokalo ne havas influon sur la signifo. Tiu signifas ke oni povas facile plirapidigi onian paroladon depende de tio kiom oni volas diri, sen ke tio havus influon sur la komprenebleco. (Mi povas facile imagi (sed mi ne havas pruvon pri tio) ke en lingvo kie la daŭreco de vokalo gravas, oni ne povas bone aŭdi diferencon se oni parolas tre rapide).

Estas konata fakto ke homoj parolas la Hispanan tre rapide. Mi pensas ke tio okazas ĉar la vortoj en la Hispana estas tre longaj kompare al la Franca. Mi ne scias ĉu facilas por ili paroli multe pli rapide ol ili jam faras.

La Franca estas samtempe tre konciza je nombro de silaboj, kaj oni povas facile paroli pli rapide ol oni normale parolas ĝin. Tiel mi konkludas ke la Franca estas tre efika lingvo.

Eble mi uzu ĝin pli ofte.

dessin d'un chat furry disant des mots français très vite