0146 Samtempe labori kun aliaj homoj per Twitch

 En Twitch ekzistas rektaj elsendistoj kiuj regule laboras malantaŭ sia kamerao. Ili ne parolas, ili nur montras sin laborantaj. Kaj la ideo estas labori samtempe kiam ili laboras (ofte per dua ekrano).

Ilia silenta sesio de studado (aŭ de laborado) kutime daŭras inter 30 kaj 60 minutoj. Tia sesio nomiĝas Pomodoro. Inter pomodoroj estas paŭzoj kiam la elsendisto parolas kaj interagas kun homoj en la babilejo.

Mi eksperimentis kiel spektanto en la lastaj tagoj, kaj mi pensas ke tio funkcias iom por taskoj kiuj ne estas sufiĉe interesaj en si, tiel ke oni bezonas eksteran motiviĝon por ne ĉesi labori.

La ideo bonas. Kunteksto estas ege determina je la ago de homoj. Se oni estas en studa kunteksto, oni aŭtomate studas aŭ volas daŭre studi.

Mi pensas ke estas grave vidi la vizaĝon kaj la manojn de la kunstudanto por havi bonan etoson de studado. Tio, kion oni vidas devas simili al tio, kion oni vidas kiam oni studas apud aliaj seriozaj homoj en la reala mondo. Ekzemple kiel en biblioteko (kien homoj kutime iras kun la celo labori).

Bedaŭrinde, tio ne funkcias tiom bone kiom en la vera mondo. En la vera mondo, la socia premo kaj la efiko de kunteksto estas multe pli fortaj. En la vera mondo, homoj povas rimarki ke oni tro ofte distriĝas, do oni klopodas pli serioze labori.

Mi ofte trovas la jenajn problemojn en la kunstudaj elsendoj en Twitch:
- Ili ne ĉiam komencas labori kiam oni volas komenci labori. Estas iom ĝene komenci spekti kaj rimarki ke ili jam estas en paŭzo.
- Kelkaj elsendantoj metas tro da distraĵoj sur sia video (kopio de la babilejo, specialaj efikoj, sciigaj bruoj).
- Twitch mem montras reklamojn de tempo al tempo, kio tre ĝenas.
- Kelkaj elsendantoj ne laboras serioze (ili rigardas sian poŝtelefonon aŭ rigardas amuzaĵon per alia ekrano). Tio detruas la etoson.
- Kelkaj laboras dum sesioj de tuta horo, kio tro longas por mi kiam taskoj ne estas sufiĉe interesaj.

Tamen, oni povas facile trovi kanalon kiu ne havas ĉiujn tiujn problemojn. La kategorio "studywithme" estas populara en ĉiuj momentoj de la tago. Ili ofte parolas fremdajn lingvojn ĉar tio ne gravas ĉar ili silentas dum studado (kaj dum iliaj paŭzoj, mi faras ion alian, kutime piediri iomete).

Ankaŭ ekzistas tia video en Youtube, sed tio sentiĝas malpli aŭtentika (eĉ malpli se oni jam spektis la videon) ĉar oni scias ke la ulo ne estas nun laboranta.

Fakte, eĉ en Esperanto ekzistas rekta elsendisto kiu regule faris sesiojn de kunstudado en Twitch: https://www.twitch.tv/persikoreplum

 

0145 ChatGPT parolas Esperanton tre bone se oni petas bone

La Esperanto de ChatGPT estas multe pli bona ol Esperantistoj konscias. Foje okazas ke iu montras Esperantan tekston faritan de AI, sed la modelo kiun la uzanto uzis ne estis bona aŭ la prompto (la eniga peto de la uzanto) ne estis bona.

Unue, sciu ke la paga versio de ChatGPT donas multe pli bonajn rezultojn. La paga versio efektive uzas la modelon GPT-4 dum la senpaga versio uzas la modelon GPT-3,5 kiu multe malpli bonas je Esperanto.

La ĉefaj problemoj de la Esperanto de ChatGPT estas:
1) La laŭvortaj tradukoj de Anglaj esprimoj
2) La uzo de strangaj neuzataj (aŭ maloftegaj) latinecaj radikoj

La problemo 1) estas grandparte solvita per peti originalan rakonton. Oni ĉiuokaze ĉiam kontrolu post la laboro de ChatGPT.

La problemo 2) estas tute solvita per plibonigo de la prompto. ChatGPT grandparte lernis per aŭtomate tradukita Esperanto (Google plenas je tio), sed eblas eviti strangajn vortojn per montri al ChatGPT vortaron antaŭ ol ĝi respondas.

Mi lasos vin mem taksi. Jen mia unua kaj sola provo hodiaŭ, kun la aldonaĵo "Link Reader" aktiva. Mi ŝanĝis nenion.

Se oni rapide trarigardas kaj ŝanĝas kelkajn frazkonstruojn, neniu povus rimarki ke la teksto estas farita per AI. Per la eraro "eksploris", homoj ĉefe pensus pri mistajpo aŭ pri komencanto.

Notu ke la rakonto mankas je originaleco, kaj mia peto "uzu la as-tempon" ne estis bone respektita. (Kio estus solvebla per alia provo aŭ per pli klara prompto.)


Mia prompto:

Skribu al mi rakonteton pri homo kiu iĝas vulpo. Uzu la as-tempon. Priskribu la sentojn detale. Ili estu bonaj kaj pozitivaj.

Antaŭ ol respondi, rigardu tiun liston de vortoj: http://www.denisowski.org/Esperanto/ESPDIC/espdic.txt
En via respondo, vi rajtas uzi nur la vortradikojn kiuj troviĝas en la ĉi supra listo.  



La respondo de ChatGPT:

En urbo, kie la vivo pulsas rapide, vivis homo kun ordinara vivo, laboro, kaj revoj. Sed unu nokton, sub la plenluna ĉielo, nekutima ŝanĝo okazis. Li sentis strange fortan deziron eliri el sia domo kaj marŝi en la proksiman arbaron. Paŝante inter la arboj, lia koro pleniĝis je nekonata libereco kaj ĝojo. Subite, lia korpo komencis transformiĝi. Liaj manoj kaj piedoj fariĝis kvar piedoj, lia haŭto kovriĝis per dika, ruĝa felo, kaj lia vizaĝo prenis la formon de vulpo.

Kiel vulpo, li eksploris la arbaron kun nova sentumo kaj viveco. Li povis aŭdi la plej malgrandan bruon de folio falanta sur la teron, flari la diversajn odorojn de la naturo, kaj senti ĉiun teksturon sub siaj piedoj. La mondo ŝajnis pli brila, pli plena de vivo ol iam ajn antaŭe.

Li kuris tra la arbaro, ĝuante la rapidon kaj lertecon de sia nova formo. Li saltis super trunkoj kaj riveretoj kun facila gracio, sentante la venton tra sia felo. Ĉiu nova sperto estis fonto de mirado kaj feliĉo.

Kiam la suno leviĝis, li trovis sin staranta ĉe la rando de klifo, rigardante la horizonton. Li sentis profundan pacon kaj kontentecon, kvazaŭ li fine trovis sian veran lokon en la mondo. En tiu momento, li sciis, ke kvankam li eventuale revenos al sia homa formo, la spertoj kaj sentoj de tiu nokto ĉiam restos kun li, rememorigante lin pri la beleco kaj mirakloj de la naturo kaj la libereco troviĝanta en akceptado de si mem.



ChatGPT nun havas sistemon de "GPT" kie oni povas aŭtomatigi la enhavon de prompto kaj facile diskonigi ĝin. Tiel la dua paragrafo de la prompto ne plu estus bezonata. Mi provis diversajn GPT-ojn sed mi trovis neniun kiu pli bonas ol mia supra prompto.

0144 Simplega emoĝia rakonto: pico pli bonas ol muso

Estas domo 🏠.
La domo estas granda 📏📏📏📏📏.
Ĝi (la domo) estas granda.

Estas muso 🐁 kaj fromaĝo 🧀.
La muso estas malgranda 📏.
La fromaĝo estas malgranda 📏.
La muso kaj la fromaĝo estas malgrandaj.
Ili (la muso kaj la fromaĝo) estas malgrandaj.

Ili (la muso kaj la fromaĝo) estas en la domo. 🐭🧀🏠
🔺🔺🔺🔺🔺
🟫🟫🟫🟫🟫
🟫🐭⬜🧀🟫
🟫⬜⬜⬜🟫
🟫🟫🚪🟫🟫

La muso estas malsata. 🐭😩🍽
La muso volas manĝon. 🐭➡️🍴
La muso vidas la fromaĝon. 🐭👀🧀
La muso manĝas la fromaĝon. 🐭🍴🧀
Mjam mjam!
La fromaĝo estas bona manĝo. 🧀=👍🍴

Estas kato. 🐱
La kato estas en la domo. 🐱🏠
La kato vidas la muson. 🐱👀🐭
La kato pensas: "Muso estas bona manĝo!" 🐱💭"🐭=👍🍴"
La kato volas manĝi la muson. 🐱➡️🍴🐭

La muso diras: Ne! 🐭🗣️"❌!"
Muso: Ne, mi ne estas bona manĝo. 🐭: "❌, 🐭🚫❌=👍🍴"
Muso: Mi estas malbona manĝo. 🐭: "🐭=👎🍴."

La muso prenas telefonon. 🐭📱
La muso vokas italan restoracion. 🐭📞🍕🏠

Restoracio: Saluton! 🍕🏠: "👋!"
Muso: Saluton! 🐭: "👋!"
Restoracio: Kion vi volas? 🍕🏠: "🤔?"
Muso: Mi volas picon! 🐭: "🍕❗"
Restoracio: Okej, mi faras picon. 🍕🏠: "🆗, 🍕🔜."
Muso: Dankon. 🐭: "🙏."
Restoracio: Ĝis. 🍕🏠: "👋."
Muso: Ĝis. 🐭: "👋."

Homo alportas la picon al domo. 👤🚚🍕🏠
La kato vidas la picon. 🐱👀🍕
La kato manĝas ĝin (la picon). 🐱🍴🍕
Mjam mjam!
Ĝi estas tre bona manĝo. 🍕=👍👍🍴

Pico estas pli bona manĝo ol muso. 🍴🍕>🍴🐭

0143 Simpla tekniko kontraŭ troa singratado

Kiam mi havas etan vundon sur mia korpo kaj la vundo koaguliĝis (la vundo kovriĝis per solida koagulo), mi havas aĉan emon forgrati la platan koagulon. La koagulo revenas post iom da tagoj, kaj mi forgratas ĝin denove. Kaj denove, kaj denove. Tio okazas neintence, kompulse.

Tio estas tre aĉa, unue ĉar la vundo emas grandiĝi, due ĉar ĝi iĝas pli malpura kaj malhela pro la malpuraĵoj sub la ungoj. Tio povas lasi spurojn sur mia haŭto kiuj bezonos multege da jaroj por malaperi.

Kompreneble la solvo estus simple ĉesi forgrati koagulojn. Sed la gratado okazas tiom rapide kaj senpense ke kiam mi konscias pri tio kion mi faras, jam tro malfruas. En periodo de streso estas eĉ malpli facile atenti pri tio kion mi faras per miaj ungoj.

Dum pli ol 20 jaroj, mi ne sukcesis sufiĉe bone preventi tiun aĉan kutimon. Sed fine mi komprenis ke mi neniam sukcesos forigi la emon grati. Ne eblas forigi aŭtomatan kutimon (tio postulas tro da konscia atento), sed eblas iom ŝanĝi ĝin al io malpli ĝena.

Anstataŭ pensadi "Ĉesu grati!" mi ekpensadis "Gratu kiom vi volas, sed ne per viaj ungoj!". Kaj post kelkaj semajnoj de kutimiĝo, tio funkciis. Nun mi gratas min kiom multe mi volas uzante miajn falangojn (la flekseblaj partoj de fingro sub la ungo), kaj tio solvis la problemon ĉar nur la ungoj estas sufiĉe akraj por forigi la koagulojn.

De tiu sperto mi lernis ke fari etan ŝanĝon al kutimo pli efikas ol forigi kutimon (aŭ krei novan), ĉar tiuj lastaj havas tro grandan riskon malsukcesi.

0142 Reuzeblaj sakoj por donaco-eventoj: ekologia kaj amuza

 Jen ideo: por eventoj kie homoj de familio aŭ amikaro disdonas donacojn, oni metu la donacojn en similajn reuzeblajn ekologiajn sakojn. Pro tio ke oni ĉiam reuzos la samajn sakojn, oni povas aĉeti belajn sakojn, por malpli ol la prezo de ĉiujara aĉetado de poluaj paperaj kovriloj.

Eblas aĉeti sakojn el juto de diversaj grandoj (interrete kaj en naturaj aŭ ĝardenaj butikoj). Sed ankaŭ indas konsideri aliajn materialojn depende de la deveno kaj de la daŭripovo de la sako (kiom longe ĝi restos uzebla) kaj kiom da travidebleco oni akceptas.

Mi vidas multajn avantaĝojn je tiu ideo: oni ne plu bezonas iri butiko por aĉeti paperajn kovrilojn, kaj oni ne plu bezonas kovri. Oni povas meti rekte la donacojn en la neŭtralan sakon. Tiel oni evitas multe da papermalŝparo (kio estas aĉa por la medio kaj por la spaco en domo), kaj oni ŝparas tempon (per ne bezoni aĉeti kovrilon kaj kovri).

Por kelkaj homoj, fari belan paperan pakaĵon estas arto pri kiu ili fieras. Sed la uzo de reuzeblaj neŭtralaj sakoj ne malpermesas tion. Eblas meti la pakaĵon en la neŭtralan sakon!

Mi ankaŭ ŝatas la ideon ke oni ne scias por kiu homo sako estas antaŭ ol oni rigardas la nomon kiu estas ligita al la sako. Tiel oni elektas la sekvan sakon por malfermi pli hazarde, kaj mi pensas ke tio kontribuas al la plezuro.

Plie, neŭtralaj jutaj sakoj igas la eventon aspekti pli realisma aŭ tradicia: ĉi tie en Nederlando en la semajnoj antaŭ Sinterklaso, oni ofte vidas televide Sinterklason (la fikcian ulon) kaj la Pitojn (la helpantojn) portantaj jutajn sakojn (kie troviĝas la donaco). Do estus tute logike ke oni trovus tiujn samajn sakojn hejme.

La sola vera problemo kiun mi vidas estas ke oni devas konvinki almenaŭ unu alian homon uzi la samajn reuzeblajn sakojn, ĉar se ne, oni tuj scias kiu faris la donacojn en la sola reuzebla sako!

0141 Utiloj de malhumidigilo

 En mia domo, mi havas aparaton kiu plurfoje helpis min el tre ĝenaj situacioj.

Ĝi estas ĉambra malhumidigilo, de la marko ProBreeze. Ĝi estas elektra aparato kiu malaltigas la humidecon en ĉambro. Horo kutime sufiĉas por ŝanĝi la elcenton de humideco de 10, kaj pli se la aparato funkcias pli longe.

https://eu.probreeze.com/products/12l-low-energy-dehumidifier-with-built-in-humidistat

En ĉiu somero, mia domo havas problemon de humideco: varma aero povas sorbi pli da akvo, kaj pluvas multe. Rezulte, la humideco ofte superas 65%, kio estas konsiderata ĉi tie (Nederlando) kiel la maksimuma supera limo. Mia domo troviĝas je la teretaĝo, kaj ne eblas malfermi la fenestrojn de multe.

La plej granda problemo estis en mia dormĉambro en vintro. Ĝi estas tre eta, kaj kiam mi vekiĝas matene, ĝi ofte havas 20 gradojn pliajn je humideco (kaj tio nur pro mia spirado!). En malvarma vintro, tio okazigas akvan kondensiĝon sur la vitro, kiu falas por akumuliĝi sur la mastiko (kie la vitro estas ligila al la resto). Tiu loko estis bona kreskejo por fungoj. Sed la problemo preskaŭ malaperis kiam mi ekuzis la malhumidigilon en vesperoj kiam la humideco jam altas.

Mia koramiko rimarkis ke la aparato tre utilas por sekigi vestaĵojn. Kiam la maŝino estas aktiva apud la malsekaj vestaĵoj (post lavado), la tempo kiun ili bezonas por sekiĝi estas pli ol duonigita!

Sed lastatempe, la maŝino savis eble milojn da eŭroj al mi. Mia kuirejo estis kovrita de gipso (kiu kovras multajn truojn faritajn por konduki elektron kaj akvon). La gipso devis rapide sekiĝi antaŭ ol la novaj mebloj por la kuirejo estos instalitaj. Se la gipso ne sufiĉe sekiĝis, mi devus malfruigi la venon de la instalistoj, kio kostus multe da mono. Mi do senĉese ventumis la kuirejon, kaj senĉese lasis la malhumidigilon aktiva je maksimuma forteco. Mi ne certas ĉu la gipso estus sufiĉe seka sen la helpo de la maŝino!

0140 Eksperimento: paroli Esperanton sen finaĵoj por komuniki pli rapide

En antaŭa artikolo, mi parolis pri la efikeco de la Franca (https://vanege-esperanto.blogspot.com/2024/01/0134-la-franca-estas-tre-efika-lingvo.html). En la franca, oni povas komuniki multe per malmulte da silaboj. Mi ŝatas tiun eblon esprimi multe per malmulte da tempo. Oni tiel facile povas aldoni detalojn kiuj helpas komprenigadon.

Mi demandis min ĉu eblas fari tion per Esperanto. Ŝajnas ke tio tute eblas se oni ne uzas la finaĵojn kiam ili ne estas necesaj por esti bone komprenata. Esperanto havas sufiĉe da redundeco. La pozicio de vorto en frazo kaj la radiko mem estas sufiĉe bonaj iloj por diveni la finaĵon. (Oni tamen daŭre uzu la finaĵon se konfuzo eblas aŭ se oni volas esti vorte kreema).

Jen ekzemplo de Esperanto sen finaĵoj: `Mi vol ripoz sed infanaĉ brueg en la trajn`

Ĝi estas tute komprenebla frazo, kaj iom pli rapide direbla ol la tuta frazo kun finaĵoj (almenaŭ se oni kutimas paroli tiel).

Do mi eksperimentos tiun manieron paroli Esperanton, kaj mi diros al vi post kelkaj monatoj ĉu tio fariĝis natura kaj oportuna. Mi ne skribos Esperanton tiel ĉar la rapideco de elparolo ne vere gravas skribe. Aldone mi elparolos korelativojn per j anstataŭ i. (Kjo anstataŭ Kio).

Kiel mi eksperimentos? Mi planas uzi mian Esperantistan koramikon 5 minutojn tage por tio. :p Li verŝajne ne respondos al mi per la sama maniero, sed tio ne vere gravas. Mi nur volas scii ĉu post monatoj da kutimiĝo mi preferos paroli tiel ol per la kutima finaĵplena maniero.